قرارداد طراحی معماری ؛ ۵ نکته کلیدی قرارداد برای معماران
اگر تهیه پیش نویس قرارداد طراحی معماری و مذاکره برای شما لذت بخش بود، احتمالاً به جای معمار شدن، امروز یک حقوق‌دان بودید! در این صورت نیازی به ایفای نقش در هر دو زمینه متفاوت معماری و حقوق، وجود نداشت. اما اکنون که در نقش معمار به فعالیت می‌پردازید، کاملاً طبیعی است که بخواهید از خود و کارِ معماریِ خود محافظت کنید. بنابراین بهتر است نوشتن قراداد را درک کنید و یاد بگیرید و از آن استفاده کنید.
اما آنچنان که به نظر می‌رسد، دستیابی به چنین خواسته‌ای دور از انتظار نیست! به خصوص اگر اصطلاحات حقوقی پیچیده را به یک زبان ساده تبدیل کنیم. این راهنما مروری بر مهم‌ترین مواردی است که هنگامِ بررسی یا نوشتن هر نوع قراردادِ طراحی معماری، باید در نظر گرفته شود. بیایید از ابتدا شروع کنیم
۱. آیا واقعاً به قرارداد نیاز دارید؟
قرارداد، تنها راهِ مطمئن برای محافظت از منافع شما در طول کارِ طراحی است. اما آیا همیشه داشتن چنین تدابیر احتیاطی، تصمیم خوبی است؟ راه‌حل این است که قراردادهایی طولانی‌تر و جامع‌تر برای پروژه‌های بزرگتر و قراردادهای کوتاه‌تر و با رسمیت کمتری برای پروژه‌های کوچک‌تر در نظر بگیرید.
از دخالت دادنِ مستقیمِ وکیل، خودداری کنید. مگر اینکه کارفرمایتان شرکتی بزرگ باشد یا بخواهید شرایط صدورِ مجوزِ بسیار پیچیده‌ای را طی کنید.
فراتر از همه این موارد، قوانینِ اخلاقی را در نظر بگیرید. اگر همسایة دیرینِ شما درخواست حل سریع طرح را دارد، به او یک بسته کاغذ برای امضا ندهید. اما به یاد داشته باشید، در صورت عدم ارائه قرارداد، ممکن است کارفرمای شما قراردادی ارائه دهد که میتوانید مطمئن باشید، طراح پسند نخواهد بود.
۲. به چه تعداد پیش‌نویس قرارداد نیاز دارید؟
تهیه پیش‌نویسِ قرارداد می‌تواند یک کارِ طاقت‌فرسا باشد، بنابراین ایجاد الگویی همه‌گیر برای استفاده در تمام پروژه هایتان، وسوسه انگیز است. برخی از طراحان این کار را انجام می‌دهند، اما توصیه نمی‌شود زیرا هر قرارداد طراحی معماری به ملاحظات مختلفی نیاز دارد.
بنابراین اگر قرار است فقط یک قرارداد داشته باشید که تمام پروژه‌هایتان را پوشش دهد، این قرارداد یا فوق‌العاده ضخیم خواهد بود و یا برای برخی از پروژه ها ناکافی بنظر خواهد رسید.
شما میتوانید با تسلط نسبی به قوانین و چهارچوب‌های حقوقی و داشتن پیش‌نویسی استاندارد، قرارداد‌هایتان را شخصی‌سازی کرده و از آن استفاده کنید.
ما در “مجموعه اصول ارتباطی معمار و کافرما – از تفاهم تا قرارداد“ فایل جامعی برای شما تهیه کرده‌ایم که میتوانید به آن سر بزنید.
۳. قرارداد طراحی معماری شما باید چگونه باشد؟
فراتر از آن، فقط آن را خوانا کنید. یک قلم ساده و باوقار را انتخاب کنید و اندازه مناسبی برای آن در نظر بگیرید.
۴- چه مواردی باید در قرارداد شما وجود داشته باشد؟
این مورد، موضوعِ اصلیِ یک قرارداد است؛ اطمینان حاصل کنید که انتظارات متقابلِ شما و کارفرمایتان بطور واضح، مشخص شده‌است. هنگام تهیه پیش نویس یا خواندن توافق نامه، اطمینان حاصل کنید که هر یک از موارد زیر در آن درج شده است:
مبانی پروژه
بطور دقیق مشخص کنید که مسئولیت شما در پروژه، انجام چه کاری است و دستمزد و هزینه‌ای که دریافت خواهید کرد به چه شکلی است. از این طریق، در صورت عدم امکان تکمیل پروژه، تسویه حساب بدهی‌ها آسان خواهد شد. همچنین برای تعیین محدودیت‌های بخش “شرایط و ضوابط” را در نظر بگیرید. مانند تعداد ویرایش و بازنگری‌ها، ساز‌و‌کار‌های پیگیری، تنوعِ رنگ و غیره.
انتظارات کارفرما
یک قراردادِ خوب، همیشه باید شامل مسئولیت‌های کارفرمای شما باشد. از این گذشته، طراحی یک فرایند مشترک است که نیاز به تلاشِ هر دو طرف دارد. شخصی را تعیین کنید که تصمیم نهایی در مورد پروژه را اتخاذ خواهد کرد. در حالت ایده‌آل، این نقش برعهده یک نفر که امضا کنندة قرارداد است خواهد بود. و شما حق دارید این موضوع را در قرارداد مشخص کنید، بنابراین مجبور نخواهید شد با نظرات متناقض و گیج کننده کارفرما یا سایر افراد برخورد کنید.
همچنین میتوانید مشخص کنید کارفرما چه اطلاعاتی را باید ارائه و مسئولیت چه نوع کار‌هایی را بر عهده خواهد داشت (به عنوان مثال تصحیحِ کار شما).
موراد قابل تحویل
گاهی اوقات فراموش می‌کنیم که ممکن است، کارفرما به اندازه خودمان، اهل فن نباشد. تابهحال در چنین شرایطی قرار گرفته‌اید که کارفرما در حالی که نرم افزار مورد نیاز برای باز کردنِ مدارک ارسالی‌‌تان را ندارد، شما را به عدم ارائه پرونده کاری متهم کرده باشد؟ با ذکر دقیقِ انواع پرونده‌هایی که در قرارداد ارائه می‌شود، از این امر خودداری کنید.
مورد دیگر ذخیره‌سازی است. بسیاری از کارفرمایان انتظار دارند که شما یک نسخه از مدارکِ قابلِ تحویل را در نزد خود داشته باشید، بنابراین در صورت از دست دادن نسخه خود می‌توانند با شما تماس بگیرند. شما باید مدت زمانی که مدارک را نگه خواهید داشت، مشخص کنید.
زمانبندی
این بیشترین علت درگیری طراح و کارفرما است. بنابراین در مورد بازه زمانیِ دقیق، برای هر پروژه به توافق برسید. همچنین در مورد مهلت ارائه بازخورد توافق کنید. زیرا بدونِ دریافتِ بازخوردِ به‌موقع از کارفرما، کارِ شما نمی‌تواند پیشرفت کند.
سرانجام، میتوانید با استفاده از این بخش به کارفرمای خود یادآوری کنید که مانند همه انسان‌های دیگر، طراحان نیز به خواب نیاز دارند. ساعات کاری را برای خود تعیین کنید که خارج از این زمان، امکان فعالیت کاری نخواهید داشت.
شرایط پرداخت
اگر دریافت پول برای شما مهم است، این بخش مورد توجه قرار خواهد گرفت. در مورد بازه‌های دریافت مالیِ خود، شفاف باشید. بطور مثال برخی از طراحان برای تجدیدنظر‌هایی بیش از توافقِ داخلِ قرارداد، دستمزدِ مجزایی دریافت می‌کنند.
همچنین باید ذکر کنید که برای آغاز پروژه، چقدر پیش‌پرداخت خواهید داشت و چه بازه‌های زمانی برای بقیه پرداخت‌ها در نظر گرفته شده‌است.
ضمناً باید برای احتمال فسخ در اواسط پروژه آماده شوید. برای انصراف هر یک از طرفین در خصوص فسخ پروژه، هزینه لغو تعیین کنید.
مالکیت معنوی
به یاد داشته باشید که شما به‌طور خودکار حق‌چاپ هر چیزی که خلق می‌کنید را دارید و همچنین حق تعیین شرایط انتقال آن.
میتوانید شرایط صدور مجوز برای چنین کاری را تعیین کنید. AIGA چهار مورد را پیشنهاد می‌کند:
- تکلیف کامل: شما تمام مدارک را تحویل می‌دهید تا کارفرما دارای حق انحصاری اصلاح طرح با آزادی کامل باشد.
- انحصاری بدون آزادی اصلاح: کارفرما به طرح شما دسترسی انحصاری دارد (بنابراین نمی‌توانید به دیگران بفروشید)، اما اصلاح آن مجاز نیست.
- محدود: اگر کارفرما بخواهد از کارِ شما برای اهداف دیگری استفاده کند، این قراردادها به هزینه‌های اضافی نیاز دارند.
- استفاده شخصی: شما میتوانید حتی پس از انتقال تمامی مدارک، حقوق خود را برای استفاده از کارهای طراحی‌تان در خصوص اهداف تبلیغاتی و غیرِ‌تجاری همچون درج مدارک در وب سایت شخصی یا نمونه کارهای خو، در نظر بگیرید. البته، کارفرما ممکن است بخواهد توافقنامه عدم افشای قرارداد را امضا کند که ممکن است مانع این کار شود، بنابراین برای آن آماده باشی
۵. چگونه میتوانید از درگیری اضافی در قرارداد جلوگیری کنید؟
قراردادها عالی هستند زیرا از نظر قانونی قابلیت اجرایی دارند، اما هیچ‌کس نمی‌خواهد واقعاً به آن نقطه برسد. روش‌های بی‌شماری برای برقراری یک رابطه خوب و مثبت با کارفرما وجود دارد، که بیشتر آنها در یک شخص مودب و منطقی خلاصه می‌شود.
یکی از راه‌های پیشنهاد شده توسط Designmodo ، “قول کم و تحویل بیشتر” است. به عبارت دیگر، در قراردادِ خود شرایطی را تعیین کنید (برای جدول زمانی، بازبین های ارائه شده و غیره) که به راحتی از عهده آنها بر آیید و ضمنِ آن، کمی فراتر از آنچه که درج شده عمل کنید. این راهی مطمئن برای دوست داشته شدن توسط کارفرما است و به مراتب بهتر از تعیین شرایط بلند پروازانه‌ای است که برای تحقق آن تلاش مضاعف لازم است.
دیگر این که به سادگی صبور و خیرخواهانه باشید. با کارفرمای خود مانند کلاهبرداران رفتار نکنید، حتی اگر در گذشته با برخی از آنها روبرو شده باشید. این موضوع را در نظر بگیرید که بیشتر کارفرما‌ها افراد خوبی هستند و به دنبال یک رابطه تجاری عادلانه‌اند.
مطالب پیشنهادی:
منبع: 99designs.de
در اینستاگرام با همراه باشید
مجموعه اصول ارتباطی معمار و کافرما از تفاهم تا قرارداد
جستار هایی در حوزه معماری و کارآفرینی
کتاب کافرما ها پرواز نمی‌کنند!
