شهر ۱۵ دقیقه ای؛ آرمان شهری با محوریت پیاده

چند لحظه به شهر محل زندگی‌تان فکر کنید. چقدر طول می‌کشد تا با پای پیاده به فروشگاه برسید؟ آیا مدرسه یا محل کارتان به‌قدری نزدیک هست که بتوانید پیاده به آنجا بروید؟ در مورد پارک عمومی، مطب پزشک، مهدکودک و یا هرمکانی که روزانه به آنجا مراجعه می‌کنید، چطور؟ برخی از شهرها ضرورت نزدیکی به مکان‌های مختلف را از پیش موردتوجه قرار داده‌اند. برخی دیگر نیز جدیداً استراتژی خود را بر اساس رویکرد “شهر ۱۵ دقیقه ای” تغییر می‌دهند و محلات خود را به‌گونه‌ای طراحی می‌کنند تا عابران پیاده، در اولویت قرار بگیرند.

ایده‌ی “شهر ۱۵ دقیقه ای” توسط کارلوس مورنو و با هدف بهبود کیفیت زندگی شهری ارائه شده است. بخشی از این ایده، متأثر از کار جین جیکوبز است که محلات را به‌عنوان اتصالات اجتماعی در نظر می‌گرفت. “شهر ۱۵ دقیقه ای” نشان می‌دهد که با فراهم کردن دسترسی نزدیک به امکانات رفاهی و شغلی، خدمات دولتی، پارک‌های عمومی، مراکز خرید و سرگرمی‌های متنوع، توسط دوچرخه یا پیاده، می‌توان طراحی شهرها را برای تأمین نیازهای اساسی ساکنان بهبود بخشید. به‌این‌ترتیب، ساکنان می‌توانند در شعاع کوچکی از خانه‌هایشان، جوامع قوی‌تری را شکل دهند و سرمایه‌گذاری بیشتری در مشاغل و خدمات منطقه خود داشته باشند.

نمونه‌ای اجراشده  از “شهر ۱۵ دقیقه ای”

در ابتدا ممکن است ایده‌ی “شهر ۱۵ دقیقه ای” غیرقابل اجرا به نظر برسد. بااین‌حال، بسیاری از سیاست‌گذاران در سراسر جهان، با استفاده از این رویکرد، در حال بهبود شرایط شهرهای خود هستند. این رویداد از طریق برنامه‌ریزی بهتر، تمرکززدایی از خدمات و کالاها و وضع قوانین صورت می‌گیرد. بر اساس قوانین جدید، خیابان‌ها با هدفِ حذف ماشین‌ها و افزایش تردد عابران پیاده و دوچرخه‌سواران بازطراحی می‌شوند.

یکی از شهرهای پیشگام در اجرای این استراتژی، شهر پاریس است که تحت اداره‌ی آن هیدالگو قرار دارد. درواقع، اتخاذ این استراتژی، مبارزات سیاسی وی را به سمت موفقیت در انتخابات مجدد سوق داد. هدف این شهر”ربع ساعتی”، تبدیل پایتخت به محله‌هایی کارآمدتر برای کاهش آلودگی و ایجاد تنوع اجتماعی و اقتصادی است. در زمان رونمایی از طرح احیای مجدد شهر، هیدالگو اصرار داشت که استراتژی‌های دیگری نیز به آن اضافه شود. انتخاب ۵۰۰۰ نیروی غیرمسلح، کاشت درختان بیشتر و تعیین جریمه‌ برای رفتارهای غیرمتمدنانه، بخشی از این استراتژی‌ها بود. از همه مهم‌تر، وی اظهار داشت که برای تأکید بر محوریت پیاده، می‌خواهد در طی سه سال آینده، با افزودن یک لاین دوچرخه در هر خیابان، ۶۰،۰۰۰ پارکینگ اتومبیل را از بین ببرد.

پیاده‌محوری در سراسر جهان

همگام با پاریس، شهر ملبورن با رویکرد “محله‌ی ۲۰دقیقه‌ای”، همه امکانات را در یک رفت‌وآمد ۲۰ دقیقه‌ای فراهم کرده است. کپنهاگ نیز، نمونه‌ای معروف است که شهرنشینی خود را متکی بر تردد دوچرخه و در مجاورت با مکان‌های مطلوب قرار داده است. حتی در حال حاضر شهرهای آمریکا هم در فکر اجرای چنین ایده‌ای هستند. خصوصاً با توجه به تجربیات حاصل از پاندمی کرونا، شهرهای آینده تمایل بیشتری به اجرای این ایده دارند.

 امروزه مردم برای رفت‌وآمد به محل کارشان، روزانه ۱ تا ۲ ساعت را فقط صرف رانندگی با اتومبیل شخصی می‌کنند. بنابراین تلاش‌هایی در حال انجام است تا با کاهش استفاده از اتومبیل‌ها، بیشترِ فضای خیابان‌ها به عابران تعلق یابد و از این طریق، حس همبستگی در محلات نیز بیشتر شود. در این راستا، به کمک تکنولوژی‌های موجود، نقشه‌ای تعاملی طراحی شده است که نشان می‌دهد هر شهر، تا چه اندازه با اهداف “شهر ۱۵ دقیقه ای” همسویی دارد. بر اساس این نقشه‌ها، برخی از محلات هم‌اکنون قابلیت پیاده‌روی بالایی دارند. برخی از شهرها نیز با اتخاذ این رویکردها، در مسیر توسعه‌های آتی خود گام برمی‌دارند.

بار دیگر که ۳۰ دقیقه با اتومبیلتان تا مرکز خرید محلی رانندگی می‌کنید، در نظر داشته باشید که اگر به‌جای آن می‌توانستید ۱۵ دقیقه دوچرخه‌سواری کنید، هم در زمانتان صرفه‌جویی می‌شد و هم کیفیت‌های دیگر زندگی تقویت می‌گشت. “شهر ۱۵ دقیقه ای” فقط یک گرایش مدرن شهری نیست، بلکه یک استراتژی طراحی بسیار عملی است که می‌تواند در نزدیکی شما نیز قابل‌اجرا باشد.

مطالب مرتبط با این موضوع:

۵ اصل اساسی برای ایجاد یک شهر ایده آل

پارک Precollinear؛ تبدیل فضای متروک قطار شهری به پارک

منابع:

archdaily.com

millenaire3.com

نیلوفر علی نسب