شهر تاریک و گاتهام سیتی
اختصاصی کانون معماران و شهرسازان: شهر تاریک و گاتهام سیتی
فقط کافیه این شهر رو تو شرایط سختی قرار بدی
اونوقت میبینی چطور این مردم متمدن همدیگه رو میخورن!
“جوکر”
شوالیه تاریکی
قطعا نام شاهکارهای کریستوفر نولان یعنی سه‌گانه شوالیه تاریکی به گوشتان خورده و یا این آثار ماندگار را تماشا کرده‌اید. در این مقاله نگاهی از دریچه معماری و شهر به گاتهام سیتی، این شهر تاریک و مخوف که محل بزرگترین جنایتکاران و فاسدان است خواهیم داشت.
گاتهام سیتی نام شهری خیالی است که دو تن از بزرگترین شخصیت‌های ابر قهرمانی داستان‌ها و فیلم‌ها از آن سربرمی‌آورند؛ بتمن و جوکر.
گاتهام سیتی (که در بسیاری از آثار سینمایی، از جمله سه‌گانه نولان، شهر نیویورک به مثابه گاتهام به تصویر درآمده است)، محل بزرگترین و شرورترین جنایتکاران است؛ به قدری که حتی پلیس هم در برابر آن‌ها سرتعظیم نهاده و بله قربان‌گویشان شده است.
شهری تاریک و مخوف که دیگر امیدی به اصلاح آن نیست. اما از دل همین شهر، ابرقهرمانی ماندگار با نام بروس وین برمی‌خیزد و نام مستعار بتمن را بر خود برمی‌گزیند.
سینما نیز بار‌ها روایتگر این ابر شخصیت داستانی شده و فیلم‌های متعددی، با بازیگران متفاوتی در نقش بتمن ساخته شده است. تصویر زیر به خوبی سیری از تکامل بتمن را نشان می‌دهد(۱).
و اما علاوه بر بتمن، شخصیت شروری را نیز می‌توان محصول این شهر مجرم دانست؛ جوکر. ابرشخصیت ماندگار و پوچ‌گرا که هیچ چیز برایش اهمیتی ندارد؛ نه پول و نه مرگ؛ نه قدرت و نه شهرت. در دیالوگی از فیلم شوالیه تاریکی جوکر به بتمن می‌گوید:
“تو واقعا فکر می‌کنی من می‌خوام بکشمت؟ !ها ها‌ها
نه من این کارو نمی‌کنم. چون تو خییییلی سرگرم کننده ای
من بدون تو چیکار می‌تونم بکنم؟ !
و تو منو نمی‌کشی، چون می‌دونی کشتن کار درستی نیست!
ها‌ها ها ها”
همان طور که از دیالوگ بالا برمی آید، جوکر حتی مبارزه با بتمن را نیز فقط به خاطر سرگرمی دنبال می‌کند. این همان چیزی است که مستقیما با شهر گاتهام در ارتباط است. گاتهام، بستری است که پوچ‌گرایی و زندگی بی‌هدف، فرآورده‌های آن هستند.
در واقع با قطعیت می‌توان گفت بتمن و جوکر هر دو محصول شهر هستند و اگر شهر گاتهام نبود، هیچ وقت این دو کاراکتر بوجود نمی‌آمدند.
اما همه چیز در این دو کاراکتر خلاصه نمی‌شود. “بِین”( که نقش آن را در فیلم شوالیه تاریکی برمی‌خیزد، تام هاردی ایفا می‌کند)، نمونه دیگری از شخصیت‌های شرور است. اما این بار این شهر نیست که تولیدگر چنین شخصیتی باشد. این بار یک زندان ابدی در منطقه‌ای ناشناس خالق این شخصیت ضدقهرمان است.
بِین و جوکر یک وجه اشتراک دارند. هر دو در شرایط سختی رشد یافته و تبدیل به شخصیت‌هایی یاغی شده‌اند. اما یک تفاوت نیز دارند. جوکر قدرت هوشی بالایی دارد و بِین قدرت جسمانی فراوانی.
بِین، تمام عمر خود را در زندانی ناشناس زندگی کرده است. معماری این زندان به گونه‌ای است که هیچ در ورود و خروج یا نگهبانی ندارد. حفره‌ای در سقف که تنها راه ورود به آنجاست و هیچ پله‌ای هم برای خروج از آن نیست! به عبارت دیگر هر کس که وارد آن شود هیچ راه خروجی ندارد.
فیلم شوالیه تاریکی برمی‌خیزد، روایتگر فرار بتمن از این زندان است که در میان همهمه زندانیان که به زبان محلی شعار “برخواستن” را فریاد می‌کشند.
بِین در این فیلم دیالوگ ماندکاری دارد:
“زندانیان اینجا تمام عمر به اون نور روشن بالاسرشون خیره میشن
و زندگیشونو با امید رسیدن به روشنایی‌ها سر میکنن
و در نهایت با همین انتظار میمیرن و همینجا میپوسن
من اینجا یاد گرفتم که بدون امیدواری، نمیشه ناامیدی حقیقی رو درک کرد!”
او در نهایت به شهر گاتهام هجوم می‌آورد و با شعاری ناسیونالیستی سعی در عجین‌کردن اذهان مردم با خود می‌کند تا به خانه‌های ثروتمندان حمله کنند و ثروت آن‌ها را به فقیران و کارگران ببخشند.
در نتیجه می‌توان گفت که بتمن، جوکر، بین و هر شخصیت دیگری، محصول گاتهام سیتی می‌باشد. و صد البته شهر خیالی گاتهام سیتی نیز خود نمادی از شهرهای معاصر حقیقی ما می‌باشد.
این مطالب را بخوانید:
نیویورک؛ پاد آرمان شهر سینمایی
منابع:
ائلیار محمدزاده نبیی
در اینستاگرام با همراه باشید
مجموعه اصول ارتباطی معمار و کافرما از تفاهم تا قرارداد
جستار هایی در حوزه معماری و کارآفرینی
کتاب کافرما ها پرواز نمی‌کنند!
