علی الفرحان؛ طراح معماری دفتر معماری زاها حدید
این مصاحبه انحصاری بخشی از مجموعه “معماری فردا” است؛ گفتوگویی هدفمند با پیشگامان دنیای معماری که در حال بازتعریف محیط ساختهشده هستند. در کانون معماران، ما تلاقی اندیشمندانه تجربه و چشمانداز را گرامی میداریم و شما را دعوت میکنیم تا در این گفتوگوی انحصاری با علی الفرحان، طراح معماری در دفتر معماری زاها حدید با میراثی از برتری معماری درگیر شوید.
نسخه اصلی فایل مصاحبه به زبان انگلیسی در انتهای مقاله، قابل مشاهده و دانلود است.
سفر از بغداد به دبی و لندن؛ از همکاری با داماک پراپرتیز تا حضور در دفتر معماری زاها حدید
سفر شما از بغداد، شهری غرق در میراث فرهنگی و تاریخی، به دبی و سپس لندن تجربیات در دو مرکز جهانی معماری معاصر باید تحولی عظیم بوده باشد. این تجربیات چندفرهنگی چگونه دیدگاه شما را شکل دادهاند؟ چه جنبههایی از پیشینه شما، آموزشی یا حرفهای، به نظرتان بیشترین نقش را در امکان همکاری با برندهای مشهوری مانند داماک پراپرتیز و دفتر معماری زاها حدید داشتهاند؟
کاملاً درست است؛ این سفری پر از تضادها و همگراییها بوده. بزرگ شدن در بغداد مرا با قدردانی عمیقی از تاریخ هندسه و مهارتهای دستی آشنا کرد. بهعنوان کسی که از عراق میآید همیشه درباره زاها حدید شنیده بودم و از همان ابتدا مجذوب سبک رویایی شرکت او شدم. این شیفتگی در نهایت مرا به لندن کشاند جایی که افتخار همکاری با دفتر معماری زاها حدید را داشتم. پیش از آن روی یک پروژه داماک در عراق کار کردم که به من اجازه داد روایتهای محلی را با جاهطلبیهای جهانی ترکیب کنم. این لایههای چندفرهنگی دیدگاهم را شکل دادهاند و به من آموختهاند که با هر دو عنصر خاطره و حرکت طراحی کنم.
مسیر تحصیلی از دانشگاه النهرین به دانشگاه لندن
مسیر تحصیلی شما از دانشگاه النهرین به دانشگاه لندن شرقی با تمرکز بر طراحی محاسباتی و نما باید نقطه عطفی بوده باشد. این سفر چگونه نقش فعلی فلسفه طراحی و رشد حرفهای شما در دفتر معماری زاها حدید را تحت تأثیر قرار داده است؟ به نظر شما پایه تحصیلیتان چگونه مسیر شما را حمایت کرده و فرصتهایی برای همکاری با چنین برند جهانی شناختهشدهای باز کرده است؟
از همکارانم چیزهای زیادی یاد گرفتم از مسائل فنی و نرمافزاری گرفته تا چیزهای بزرگتر مانند ایدههای طراحی و اشتیاق آنها به معماری. برخی از استادانم واقعاً کمککننده بودند تا ایدههای طراحی و برنامههای شغلیام را پیگیری کنم. فولویو ویرز استادم در دانشگاه شرق لندن تأثیر مثبت بزرگی روی تحصیل و حرفهام داشت.
تجربه همکاری با داماک پراپرتیز
زمان شما در داماک پراپرتیز به نظر نقطه عطفی در مسیر حرفهایتان بوده است. مسئولیتهای اصلی شما آنجا چه بودند و با چه چالشهایی روبهرو شدید؟ چه نقاط قوت یا مهارتهایی را احساس میکنید که کلید موفقیت شما در چنین محیط پویا و برجستهای بودند؟
پروژه با داماک که واقعاً میتوان گفت نقطه آغاز رسمی زندگی حرفهایام بود، یک پروژه بزرگ مسکونی در عراق بود و من عضوی از تیم طراحی بودم و باید طراحی واحدهای مسکونی و طراحی داخلی آنها را انجام میدادیم. مهمتر نکته در طی این فرآیند، مشاهده چگونگی هماهنگی در پروژههای اینچنین بزرگ بود.
دوران گذار از داماک پراپرتیز به دفتر معماری زاها حدید
انتقال از داماک پراپرتیز به دفتر معماری زاها حدید باید چالشهای حرفهای منحصربهفردی داشته باشد. برخی از موانع کلیدی که در این تغییر با آنها مواجه شدید چه بودند و چگونه آنها را مدیریت کردید؟ آیا مربیان یا حامیانی داشتید که در این دوره انتقال از شما حمایت کنند و تأثیر آنها روی مسیرتان چه بود؟
انتقال از داماک پراپرتیز به دفتر معماری زاها حدید تجربهای پر از هیجان و چالش بود. حرکت از محیطی که بر ساختوساز و تحویل پروژه متمرکز بود به استودیویی که طراحی و خلاقیت در قلب آن قرار دارد، به معنای سازگاری با ریتمی کاملاً متفاوت، ذهنیت تازه و سطح بالاتری از دقت مفهومی بود. یکی از چالشهای اصلی، تغییر تمرکز از کارایی و اجرای سریع پروژه به فضایی بود که کاوش و تکرار ایدهها بخش جداییناپذیر فرآیند است. خوشبختانه، منتورهایی داشتم، چه بهصورت رسمی و چه غیررسمی، که با راهنماییهایشان مرا تشویق کردند به صدای خودم ایمان داشته باشم و در عین حال پذیرای روشهای نوین تفکر باشم. حمایت آنها به من کمک کرد تا این مسیر یادگیری را با اعتمادبهنفس و کنجکاوی طی کنم و این تغییر را به فصلی تحولآفرین در مسیر حرفهایام تبدیل کرد.
مسئولیتهای دستیار طراحی معماری در دفتر زاها حدید
بهعنوان دستیار معماری در دفتر معماری زاها حدید مسئولیتهای اصلی شما چیست و چگونه به تحقق پروژههای پیچیده و بلندپروازانه شرکت کمک میکنید؟ تفکر طراحی شما از زمان پیوستن به برند زاها حدید، چگونه تکامل یافته بهویژه در مقایسه با نقش قبلیتان در داماک؟ تیمها در دفتر معماری زاها حدید چگونه فرآیند خلاقانه را برای دستیابی به یک چشمانداز طراحی مشترک مدیریت میکنند؟
در دفتر معماری زاها حدید به صورت مستقیم با تیمهای طراحی روی توسعه مفهومی مدلسازی سهبعدی و داستانسرایی بصری کار میکنم و ایدههای جسورانه را به اشکال قابل ساخت تبدیل میکنم. پروژهها پیچیدهاند اما انرژی همافزایی در تیم آنها را زنده میکند. در مقایسه با نقش من در داماک جایی که بیشتر روی ادغام زمینهای و تحویل عملی تمرکز داشتم؛ بهویژه در پروژه مبتنی بر عراق، کار در دفتر معماری زاها حدید مرا به سوی تفکری سیالتر، انتزاعیتر و تجربیتر سوق داده است. تفکر طراحی در اینجا زبانی مشترک است؛ تکراری، پژوهشمحور و همیشه در حال به چالش کشیدن هنجارها. اینجا جایی است که نوآوری جمعی است و هر منحنی داستانی را روایت میکند
چهارچوبهای آزادی و خلاقیت در دفتر زاها حدید
دفتر معماری زاها حدید بهخاطر زبان طراحی رویایی و پیشگام خود مشهور است. در چنین محیطی معماران چقدر آزادی خلاقانه دارند و مرزهای این آزادی چگونه تعریف میشود؟ این محدودیتها چگونه توسط مدیران ارشد شکل میگیرند و جریان خلاقانه کلی در این برند را چگونه توصیف میکنید؟
آزادی خلاقانه در دفتر معماری زاها حدید به عوامل زیادی بستگی دارد؛ اعم از فاز پروژه، خواستههای مشتری، بودجه، عملکرد یا نوع پروژه. در حالی که استودیو در زمینه نوآوری و تفکر جسورانه تیمها را ترغیب میکند، این مرزها اغلب توسط محدودیتهای دنیای واقعی شکل میگیرند و توسط یک چشمانداز طراحی قوی هدایت میشوند. تعادلی در این زمینه وجود دارد؛ آزادی برای کاوش اما همیشه درون چارچوبی که انسجام، امکانپذیری و همراستایی با اهداف مشتری و هویت برند زاها حدید را تضمین کند.
پروژهای خاص در کارنامه حرفهای
آیا میتوانید درباره یکی از پروژهها در داماک پراپرتیز یا دفتر معماری زاها حدید که برای شما اهمیت خاصی دارد صحبت کنید؟ چه چیزی این پروژه را در تجربه شما متمایز کرد و چه درسها یا لحظاتی بیشتر برجسته هستند؟ علاوه بر این آیا پروژههای مستقلی از اوایل دوران کاریتان وجود دارد که آنها را نقطه عطفی در کارنامه حرفهای خود میدانید؟
توسعه ساحلی الخویر برای من پروژهای برجسته و ماندگار است. کار روی پروژه تجربهای بینظیر بود؛ چرا که فهمیدم بعد از اجرا چهرهی یکی از پایتختهای مهم خاورمیانه، یعنی مسقط، را دگرگون خواهد کرد. علاوه بر تأثیر عمیق این پروژه، دانش و تجربهای که در فرآیند پیشبرد این پروژه کسب کردم، ارزشی غیرقابلانکار دارد.
مسیر پرسنال برندینگ و رشد شرکتهای بزرگ
به نظر شما معماران امروز چگونه میتوانند جایگاه شخصی خود را رشد دهند و پرسنال برندینگ قوی در حرفه گستردهتری ایجاد کنند؟ در عین حال شرکتهای بزرگ چگونه میتوانند رشد و نوآوری را حفظ کنند؟ چه اصول مدیریتی یا جنبههای نادیدهگرفتهشده این حرفه را کلید موفقیت بلندمدت میدانید؟
معماران امروز میتوانند با پرورش صدایی روشن و متمایز در طراحی، کنجکاو ماندن و تعامل پیوسته با تئوری و عمل، تأثیری شخصی و ماندگار خلق کنند. ساختن یک برند فردی قوی از اصالت سرچشمه میگیرد، اینکه بدانید چه ارزشهایی دارید و آنها را از طریق کار، ارتباطات و همکاریهایتان بیان کنید. برای شرکتهای بزرگ، حفظ رشد و نوآوری به معنای پرورش استعدادهای متنوع، انعطافپذیر ماندن و ایجاد فرهنگی است که آزمایش و تجربه را تشویق کند، بدون اینکه هدف نهایی تحویل پروژه از دست برود. در هر دو مورد، به نظرم یکی از کلیدهای موفقیت بلندمدت که اغلب نادیده گرفته میشود، همدلی است؛ درک عمیق نیازهای کاربران، مشتریان و پویاییهای تیم. رهبری قدرتمند، ارتباطات شفاف و تعهد به یادگیری مداوم، تفاوت را رقم میزنند.
توصیهای به معماران جوان
با تأمل بر مسیر متنوع و الهامبخش خود از بغداد به لندن چه توصیهای به معماران جوانی دارید که امیدوارانه، در فکر طی سفری مشابه شما هستند؟ اگر ۱۰ سال پیش میتوانستید خودتان را راهنمایی کنید، احتمالاً چه میگفتید؟
ادامه یادگیری و پذیرا بودن نسبت به فرصتها و ایدههای جدید.
سخن پایانی؛ موضوعات نادیدهگرفتهشده در معماری
در پایان آیا موضوع یا تجربهای وجود دارد که احساس میکنید اغلب در گفتوگوهای معماری نادیده گرفته میشود اما شایسته توجه بیشتر است؟ لطفاً دیدگاه یا بینش پایانیتان را با ما به اشتراک بگذارید.
یکی از موضوعاتی که در گفتوگوهای معماری اغلب نادیده گرفته میشود، ارزش فرآیند بر محصول نهایی است. ما معمولاً بیش از حد روی تصویر نهایی یا سازه تمرکز میکنیم، اما رشد واقعی و نوآوری در مسیری سرشار از پژوهش، همکاری، تکرار و حتی شکست رخ میدهد. اگر بخواهم یک بینش پایانی به اشتراک بگذارم، این موضوع خواهد بود؛ معماری به همان اندازه که درباره ساختمانهاست، درباره انسانهاست. انسانیمحور ماندن، همدل بودن و پذیرا بودن به یادگیری، چیزی است که این حرفه را در جهان همواره در حال تغییر، معنادار و تأثیرگذار نگه میدارد.
دانلود نسخه اصلی مصاحبه به میزبانی زرا
با رونمایی از این گفتوگو، منتظر گفتوگوهای آینده در مجموعه «معماری فردا» باشید؛ مجموعهای که توسط زرا گردآوری شده و چهرههای معماری از برندهای معتبری همچون دفتر معماری زاها حدید، فاستر و شرکا، گروه بیارکه اینگلس، یواناستودیو و دیگر پیشگامان بازتعریفکننده چشمانداز طراحی را معرفی میکند.
فایل مصاحبه به زبان انگلیسی و نسخه اصلی به میزبانی زرا ، قابل مشاهده و دانلود است. با ما در زرا همراه باشید تا هنر معماری و الهاماتی را که بهآرامی راه را برای آینده هموار میکنند، گرامی بداریم.
Tomorrow’s Architecture-Zora-Ali-Al Farhan
منبع:
Zora
