طراحی و ساخت ماکت؛ ۹ نوع محبوب و متریال آن

یکی از خاطراتی که از دوران دانشگاه برایم باقی مانده، روزهایی بود که برای درس کارگاه مصالح و ساخت، باید تعداد زیادی متریال به دانشگاه می‌بردیم. جابه‌جایی این متریال‌ها نیاز به توجه ویژه‌ای داشت؛ اگر خط و خش روی فوم‌ها می‌افتاد و یا چوب بالسا می‌شکست، آه از نهادمان بلند می‌شد. امان از روزهایی که باران یا برف می‌آمد یا باد شدید می‌وزید، تا به ساختمان دانشکده معماری می‌رسیدیم، تمام درخت‎‌ها در محوطه ماکتمان از بین می‌رفت.

با یاد این خاطرات شیرین از آن دوره، در مقاله حاضر، به معرفی انواع ماکت معماری بر حسب کاربرد و متریال بررسی شده و راه‌گشایی برای دانشجویان و علاقه‌مندان به طراحی و ساخت ماکت فراهم شود.

انواع ماکت معماری برحسب کاربرد

ماکت معماری به دسته‌های مختلفی تقسیم شده و بسته بر نوع آن، اطلاعات مختلفی نمایش می‌دهد. در این قسمت به معرفی انواع طراحی و ساخت ماکت معماری شامل ماکت معماری کلی، داخلی، پرزانته، دیتیل، نما، پارامتریک، کانسپت، شهری و منظر خواهیم پرداخت.

۱- ماکت معماری حجم کلی: طراحی و ساخت ماکت جهت نشان دادن اطلاعات کلی است و هدف آن نمایش حجم، فرم و ارتباطات فضایی در مقیاسی کوچک‌تر است. این نوع ماکت‌های معماری برای پرزنت کردن نمای کلی پروژه به کارفرما و یا تیم طراحی مناسب است.

۲- ماکت معماری داخلی: این نوع ماکت برای نمایش جزئیات داخلی، شامل مبلمان، رنگ‌ها، متریال‌ها، چیدمان ساخته شده برای نشان دادن کیفیت فضایی و تجربه کاربری کاربرد دارد.

۳- ماکت پرزانته: همانطور که از اسم این ماکت مشخص است، طراحی و ساخت ماکت معماری از این مدل برای ارائه پروژه به مشتریان، داوران یا سرمایه‌گذاران طراحی می‌شود. این ماکت‌ها با کیفیت بالا و جزئیات دقیق ساخته شده و می‌تواند تأثیر بصری دقیقی ایجاد کند.

۴- ماکت‌های دیتیل: جهت نشان دادن اتصالات،‌ ساختارها یا متریال‌ها از طراحی و ساخت ماکت دیتیل از این نوع طراحی و ساخت ماکت استفاده می‌شود. این ماکت برای فهم بهتر تکنیک‌های ساخت و جزئیات فنی مفید است.

۵- ماکت نما: نشان دادن نمای ساختمان با جزئیات کامل و فرورفتگی‌ها و بیرون‌زدگی‌ها از طریق این ماکت فراهم می‌شود.

۶- ماکت پارامتریک: این نوع ماکت بر اساس الگوریتم‌ها و محاسبات طراحی شده و معمولاً نمایانگر فرم‌های پیچیده و مدرن هستند.

۷- ماکت کانسپت: برای بیان ایده‌های اولیه و مفهومی پروژه از ماکت کانسپت استفاده می‌شود. این ماکت‌ها معمولاً ساده‌تر و با متریال‌هایی مانند کاغذ یا مقوا ساخته شده و به فرایند طراحی سرعت می‌بخشند.

۸- ماکت شهری: این نوع ماکت برای نمایش یک منطقه شهری، خیابان‌ها، ساختمان‌ها و فضاهای عمومی طراحی می‌شود. ماکت‌های شهری معمولاً در مقیاس کوچک‌تر ساخته می‌شوند و برای تحلیل‌های شهری و برنامه‌ریزی استفاده می‌شوند.

۹- ماکت منظر: طراحی و ساخت ماکت منظر به طراحی و نمایش فضاهای باز، باغ‌ها، پارک‌ها و چشم‌اندازها اختصاص دارند. این ماکت‌ها می‌توانند برای برنامه‌ریزی فضاهای سبز و هماهنگی با محیط طبیعی استفاده شوند.

هر کدام از این ماکت‌ها برای اهداف خاصی طراحی می‌شوند و می‌توانند در مراحل مختلف پروژه‌های معماری نقش کلیدی ایفا کنند.

متریال مورد استفاده در طراحی و ساخت ماکت

برای قرن‌ها، طراحی و ساخت ماکت فیزیکی در معماری بسیار کاربرد داشته‌اند و سبب می‌شده که طراحان و کارفرمایان دورنگاهی به پروژه داشته باشند. ماکت‌ها سبب شده رابطه بین حجم و سیستم‌های سازه‌ای حفظ شده و چالش‌های اجرایی آن مورد بررسی قرار گیرد.

امروزه حتی در زمانی‌که رندر گرفتن از پروژه‌ها رواج دارد، هیچگاه نمی‌توان تأثیر مدل سه بعدی را دست کم گرفت. به عنوان گامی حیاتی در فرایند خلاقانه طراحی، ماکت‌های حجمی می‌تواند برای طراحی یک پروژه حیاتی باشد.

با آثار آنتونی گائودی آشنایی دارید؟ نقشه‌های دو بعدی شامل پلان‌ها و مقاطع با مدل‌های فیزیکی کار می‌کنند تا یک نمایش جامع از طرح را ارائه دهند. اما در کتاب ماکت‌های کاغذی نوشته پائلو مندس دا روشا (Paulo Mendes da Rocha) مدعی است که این گونه مدل‌ها نقش یک پشتیبان را برای افراد ایفا می‌کند، در واقع ابزاری است که در روند کار استفاده می‌شود.

با توجه به چالش‌هایی که در طول روند کار ایجاد می‌شود، در این قسمت مطالبی آماده شده است که به شما در طراحی و ساخت ماکت شما کمک کند.

۱- کاغذ

این متریال ارزان‌قیمت و در دسترس است و برای ساخت سریع ماکت یا نشان دادن فضاسازی اطراف حجم به کار می‌رود. فقط با استفاده از قیچی و مقداری چسب نواری با سرعت بالا، مقرون به صرفه و آسان معماری پویا ایجاد کنید.

یکی دیگر از ویژگی‌هایی که باید در نظر گرفته شود، نازکی و انعطاف پذیری مدل‌های کاغذی است که امکان خم شدن، منحنی‌ها و شیب‌های بدون تنش را فراهم می‌کند. همچنین، این مدل برای بررسی سازه‌های تاشونده بسیار مناسب است.

۲- مقوا

این متریال در مقایسه با کاغذ، لبه ضخیم‌تر و استحکام بیشتری دارد و بنابراین برای آزمایش حجمی اشیا معماری یا اشکال بدون منحنی سه بعدی استفاده می‌شود. مقوا رنگ‌های متنوعی دارد و مانند یک پالت رنگی از پیش تعیین شده برای نشان دادن کاربری‌ها و تقسیم‌بندی فضایی استفاده می‌شود. نوع دیگری از استفاده از این مدل‌های مقوایی، زمانی است که به صورت سفید تک رنگ استفاده شده و با لحاظ یک نور ثابت سایه‌ها بررسی می‌شود.

فرانک گری از این متریال استفاده می‌کند و طرح‌های امضا شده او شامل فرم‌های سیال، صفحات پیچ خورده و منحنی‌هاست.

۳- مقوا ماکت

این کاغذ از وزن و استحکام بالایی برخوردار است و در طراحی و ساخت ماکت حجمی استفاده می‌شود. انواع مختلفی از این متریال وجود دارد و به‌صورت چندلایه نیز یافت می‌شود. شایان ذکر است که در کنار کاغذهای ذکر شده می‌توان از برخی متریال اضافی مانند ورق استات برای شیشه و لعاب استفاده می‌شود.

۴- چوب بالسا

برخلاف مدل‌های کاغذی، مدل‌های چوبی مقاومت بالاتر و سطح جزئیات بیشتری را ارائه می‌دهند. با این کار می‌توان تکنیک‌های سازنده و ویژگی‌های فضایی را به شیوه‌ای زیباشناختی، هرچند گران‌تر نشان داد. در بین انواع چوب‌هایی که در ماکت‌سازی استفاده می‌شود، بالسا یکی از ساده‌ترین و مناسب‌ترین چوب‌هاست. ضخامت کم آن این امکان را برای برش دقیق و اتصال سطوح با چسب چوب یا چسب مایع فراهم می‌کند. بسیاری از این استودیوها از این متریال برای مدلسازی فضاهای داخلی استفاده می‌شود.

۵- فوم

این متریال انتخابی بسیار مناسب در ساخت ماکت‌های حجمی با سرعت بالاست. امروزه یک دستگاه برش فوم جزء اصلی استودیوهای دانشگاه است و می‌توان در عرض چند دقیقه ده‌ها حجم را تولید کرد. این تکنیک در مدلسازی در مقیاس بزرگ که در آن جزئیاتی مانند الگوها و نماها مهم نیستند ایده‌آل می‌شود.

از طرفی، در فرآیند برش فوم با استفاده از دستگاه‌های لیزر، بخار ناشی از سوختن ایجاد می‌کند که در صورت استنشاق می‌تواند مضر باشد. در دنیای حرفه‌ای مدلسازی فوم توسط شرکت‌های بزرگ معماری بیارکه آنگلس (Bjarke Ingels Group) و OMA استفاده می‌شود.

۶- پلاستیک

طراحی و ساخت ماکت با این متریال کم‌هزینه اغلب برای توسعه مدل‌های توپوگرافی استفاده می‌شود. می‌توان به آسانی با گذاشتن یک پلان پرینت شده روی این متریال، آن را برش داده و به ارتفاع مطلوب رسید. مدل‌های پلاستیکی را می‌توان با مدل‌های پرینت سه‌بعدی تکمیل کرد و زمینه‌ای برای طراحی‌های دقیق‌تر ایجاد نمود.

منبع: ZORA | Archdaily